به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران، نشست آموزشی بازآفرینی شهری با موضوع« الگوی مسکن کم درآمدها، با نگاهی به تجربه ایران و جهان» با همکاری اداره‌کل راه و شهرسازی تهران، شرکت بازآفرینی شهری و مجموعه جهاد دانشگاهی تهران و با همت معاونت فنی و نظارت (دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویجی) با حضور نمایندگان شهرداری‌ها، فرمانداری‌ها و ادارات کل راه و شهرسازی کل کشور به شکل ویدئو کنفرانس برگزار شد .
بهزاد ملک پور سخنران این نشست و عضو هیأت علمی گروه برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی در خصوص بررسی محورهای تجارب جهانی و ایرانی در زمینه مسکن به موارد گروه‌های کم درآمد، آسیب‌شناسی مسکن این گروه و ارائه راهکارهای مناسب به همراه و تشریح رهیافت‌های نوین در این حوزه پرداخت.
وی از وجود 6/2 میلیون واحد خالی مسکن در کشور معادل 11 درصد مسکن کل کشور خبر داد و گفت: معیار جهانی در این خصوص 4 درصد است و وجود خانه‌های خالی به میزان یک دهم تعداد خانه‌های کشور نیازمند تدابیر جدی برای اخذ مالیات‌های سنگین و واگذاری و اجاره و رهن خانه‌ها به مردم با مداخله مستقیم دولت برای جلوگیری از تورم بیشتر در این حوزه است.
وی با اشاره به تجربه کشور اسپانیا در این خصوص گفت: در شهر بارسلونا خانه‌های خالی با نصف قیمت تصرف می شوند و 900 هزار یورو فرد مالک را جریمه می کنند.
وی افزود: 120 رشته اقتصادی مرتبط با مسکن وجود دارد و از طرفی اهمیت مبحث مسکن در سبد هزینه خانوارها بسیار زیاد است ولی در محاسبات تورم در ایران قیمت مسکن محاسبه نشده و تنها افزایش قیمت اجاره بها را لحاظ می کنند ولی در واقعیت سهم مسکن یک سوم از میزان تورم کشور است.
ملک‌پور با اشاره به کتاب مهم «سیاره زاغه‌ها» اثر مایک دیویس در خصوص مسکن کم درآمدها گفت: 30 سال است که مایک دیویس در خصوص مسکن کم درآمدها کار می کند و به شناسایی الگوهای جهانی در این خصوص برای حل مشکل این معضل بزرگ پرداخته است، در این کتاب دیدگاه بانک جهانی نقد می شود و گفته شده در کشورهای جهان سوم به مسکن کم درآمدها به عنوان «فضای زیست انسانی» نگاه نمی شود، با خوانش کتاب دیویس به این درک می رسیم که مسکن امری فنی نیست و با متغیرهای کلان اقتصادی در ارتباط است. کتاب سیاره زاغه‌ها به ما نشان می دهد که چگونه سرنوشت تهی دستان در شهرهای جهان سوم یکی است، مهم نیست که فرد تهی دست در قاهره باشد یا سائوپولو یا بوشهر، این فقر است که از مرزهای ملی می‌گذرد، نتایج این کتاب اگر چه هولناک است اما گریزی از آن نیست.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه مدلهای مسکن کم درآمدان را در کشورهای مختلف از جمله انگلیس، چین و .... مورد بررسی قرار داد و گفت: مسکن اجتماعی برای کم درآمدها مختص دهک های یک تا چهار یا یک تا سه در کشورهای مختلف است که این مساکن باید هم قابل استطاعت باشد و هم ایمن و هم اینکه نرخ خرید یا اجاره بها به هیچ وجه توسط بخش خصوصی پرداخت نشود.
ملک‌پور در خصوص مسکن مهر گفت: نباید اشتباه کنیم، مسکن مهر معیارهای مسکن اجتماعی را نداشت، در مسکن اجتماعی هزینه ای نباید توسط مردم پرداخت شود و نرخ تورم سالیانه این مساکن در نهایت باید یک الی دو درصد باشد، به عنوان مثال نرخ افزایش تورم اجاره‌بها در مورد مساکن اجتماعی در کشور انگلستان در یک دوره بیست ساله تنها 10 درصد ارزیابی شده است.
وی در قسمت دیگری از سخنانش به بحران مسکن برای یک میلیارد نفر در جهان اشاره کرد و گفت: این آمارها مربوط به سال 2010 است و البته حق تأمین مسکن برای گروه‌های کم درآمد مسیری است در معنای بزرگ مفهوم «حق به شهر».
در این جلسه هم اندیشی تجربه اسکان بشر سازمان ملل مدل (CLT)، تجربه هلند، پرتغال، اسپانیا، کره جنوبی، انگلستان، چین و ترکیه با جزئیات برای حاضران در جلسه و همراهان ویدئو کنفرانس در 32 نقطه از تهران و ایران تشریح شد.
بهزاد ملک‌پور نیز در این جلسه به تشریح جزئیات مسکن کم درآمدها در چین و ترکیه به صورت خاص به دلیل شباهت های فرهنگی، تعلق خاطر ساکنان به موضوع مسکن ملکی و حیات و هویت اجتماعی پرداخت و گفت: این دو مدل شبیه ترین مدلها به ایران هستند؛ سیاست‌‌اشان وام‌های بلندمدت، بلندمرتبه‌سازی، سیاستگذاری متمرکز و کار با پیمانکاران مشخص با حاشیه سود کم است.
ماندانا ملک مدیرکل دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویجی شرکت بازآفرینی شهری نیز ضمن تأکید بر سیاست‌های پلکانی مثل سیاست‌های کشور چین و یا مدل متمرکز دولتی در کشور ترکیه گفت: ایرانیان خانه دار شدن را یکی از اهداف زندگیشان می دانند و تجربه مسکن استیجاری در دولت‌های قبل نشانه عدم موفقیت مدل اجاره ای بوده است و در این خصوص دولت باید برنامه‌های بلند مدت برای دهک‌های کم درآمد (یک الی چهار) با منابع مالی گسترده در نظر بگیرید.
محبت‌خواه مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران نیز در حاشیه این همایش گفت: برنامه اقدام ملی تولید مسکن برای دهک‌های 4 به بالا در نظر گرفته شده است و در خصوص دهک‌های پایین، باید سهم آورده دولت و منابع مالی دولتی بسیار گسترده باشد.
وی افزود: تجربه مسکن استیجاری، مهر و در حال حاضر اقدام ملی تجربه بسیار خوبی است که می تواند چراغ راه تدوین «سند تأمین مسکن گروه های کم درآمد» باشد.
اوبا اشاره به این که هنوز در ایران نیاز سنجی درستی نداریم، اظهار کرد: از سوی دیگر با توجه به جابه جایی‌های جمعیتی و مهاجرت گروه‌های کم درآمد نیاز داریم تا با استراتژی‌های مشارکتی به صورت جدی به محلات ورود پیدا کنیم، باید دانست تعریف یک یا چند پروژه کوچک در محلات سکونتگاهی دردی را دوا نخواهد کرد.
محبت‌خواه تصریح کرد: اگر چه استراتژی مشارکتی با نگاه پایین به بالا را مد نظر داریم اما باید تعداد پروژه‌ها و محلاتی که دولت ورود پیدا می‌کند، افزایش یابد، همچنین در سیاست‌های توسعه‌ای آگاه باشیم که ورود به سکونتگاه‌ها و ساخت مسکن برای کم درآمدان جزو اولویت اصلی دولت قرار گیرد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران ادامه داد: 88 در صد از درآمد خانوارهای ایرانی مربوط به املاک و مستغلات است در حالی که معیارهای جهانی 25 درصد است و این مسأله باید در سیاستگذاری‌ها به عنوان «مسکن بزرگترین مسأله رفاه خانوار ایرانی» نگاه شود.
محبت خواه در پایان از برنامه‌ریزی برای نسل دختران و پسران جوان ایرانی تا ده سال آینده خبر داد و تاکید کرد برای شانزده میلیون جوان ایرانی که ده سال آینده در سن ازدواج هستند از حالا باید سیاستگذاری و چاره اندیشی شود.
